ادامه تنش پس از ترامپ

اگرچه اين خطر خيلي دور از ذهن نيست ، اما فشار رواني مرتبط با احتمال آن را كاهش داده است. آرامش خاطر حاصل شده است ، اما اين به معناي فشار كمتر بر ايران در سه سال گذشته به دليل تحريم ها نيست.
سياست تهران “صبر استراتژيك” در طول سالهايي كه دولت ترامپ سعي در تنش زدايي سيستم عصبي ايران داشته است ، مشخص مي شود. شايد بتوان يكي از محصولات اين سياست استراتژيك را فرسايش قدرت ترامپ دانست كه گسترش آن در ايالات متحده قابل پيش بيني است. با اين حال ، شرايط منجر به ناديده گرفتن سايه ترامپ در مورد آينده رويكرد كاخ سفيد به تهران نمي شود.

بايدن آنچه ترامپ در خاورميانه و به ويژه در منطقه خليج فارس از خود به جاي مي گذارد ، به ارث مي برد. سياست آينده ايالات متحده ، عليرغم حضور چهره هاي اصلي در دولت او از بالا به پايين ، ادامه تيم باراك اوباما نخواهد بود. بايدن گفت اگر ايران به تعهدات خود در توافق هسته اي عمل كند ، برنامه هسته اي اين كشور وظيفه خود را پس از محدوديت و كنترل انجام مي دهد ، ما به توافق باز خواهيم گشت. وي افزود: “اما چنين اقدامي بايد مبناي مذاكرات بعدي باشد … برنامه موشك بالستيك ايران بايد در هر مذاكره اي پس از بازگشت واشنگتن و تهران به توافق هسته اي روي ميز باشد.”

از اين رو نمي توان ميل بايدن براي بازگشت به برگام را پيش شرط دانست. همانطور كه اروپايي ها در ماه هاي اخير استدلال كرده اند ، عليرغم انتقاداتي كه از ترامپ دارند ، آنها مي خواهند نتايج “سياست فشار حداكثر” وي يك معامله با تهران باشد. البته مهمترين ايراد تيم بايدن و دولتهاي اروپايي به سياستهاي ترامپ عدم توانايي وي در تحويل تهران به خواسته هاي واشنگتن بود. بنابراين انتظار مي رود كه دولت آينده آمريكا كه اكنون مجلس نمايندگان و سنا را با حمايت شركاي اروپايي كنترل مي كند ، شرايط دشوارتري را براي تهران ايجاد كند. اين وضعيت با اين واقعيت بدتر مي شود كه با افزودن اختلافات با تهران ، از جمله برنامه موشكي ، نفوذ منطقه اي و حقوق بشر ، اهميت توافق هسته اي در بعضي مواقع كمتر از اختلافات ديگر است. علاوه بر آرايش ژئوپليتيك جديد ، منطقه احتمال افزايش فشار بر تهران را افزايش مي دهد. در همين حال ، با پيچيدگي شرايط ، تهران قوانيني را در پارلمان تصويب كرده است كه بازگشت به برگام را مشروط مي داند. اين قوانين حاوي مهلت هايي است كه دولت را ملزم مي كند به ادامه تحريم ها پاسخ دهد.

چيدمان اوضاع به گونه اي تنظيم شده است كه در آينده نزديك نمي توان هيچ راهي براي خروج داشت ، مگر اينكه بستري ايجاد شود كه بتواند زمينه توافق براي گفتگوهاي آينده را فراهم كند. اشغال ساختمان پايتخت ايالات متحده و سقوط اعتبار ترامپ اگرچه تهديد فوري براي جنگ يا تشديد تنش هاي غيرقابل كنترل ، منطقه را از بين برد ، اما تنش زدايي در روابط ايران با ايالات متحده و در نتيجه ، اروپا همچنان دست نيافتني است.