روز تيرگان و روز ملي دماوند

اين پاسخ به يك خواسته مردمي قابل ستايش است و من به عنوان يكي از كساني كه سالها مسائل دماوند از جمله برگزاري جشن هاي سالانه براي روز دماوند را دنبال مي كردم ، از شورا سپاسگزارم. پيشينه آن به سال 1383 برمي گردد ، زماني كه تعدادي از كوهنوردان و دوستداران طبيعت در شوراي كوهنوردي استان تهران تصميم گرفتند يك روز را به نام دماوند نامگذاري كنند تا دماوند بهتر ارائه شود و توجه مردم عادي و مسئول را به مشكلات اين سرزمين به عنوان يك نماد. حسين آبيري كلبيجاني ، فعال محيط زيست كه در آن سال با شوراي كوهنوردي تهران همكاري داشت ، با تأييد محسن عبدولي ، رئيس وقت هيئت مديره ، اين ايده را دنبال كرد و در هفته اول آگوست همان سال برنامه كوهنوردي را از دماوند ترتيب داد. مسيرهاي اصلي پياده روي در اين كوه بايد از زباله پاك شود.

در همان سال ، من به حسين پيشنهاد كردم كه مناسب است روز 13 تير را كه در تاريخ و فرهنگ ما روز تيران نام دارد ، روز دماوند بنامند. زيرا ترگان به هيجان انگيز آرش كمانجير مربوط است كه تير شوم خود را از بالاي البرز انداخت. اندكي بعد كوهنوردان و دوستان طبيعت اين پيشنهاد را پذيرفتند. داود محمدي ، كوهنورد پيشكسوت و مورخ وقايع كوهنوردي نيز پيشنهاد كرد براي معرفي بهتر دماوند به جهان ، چندين رويداد بايد برگزار شود و رن ، شهر كوچك در دام دماوند ، پايتخت كوهنوردي جهان ناميده شود. . در زمستان سال 2004 ، سياوش يزداني ، كوهنورد جوان گامشهري ، در كوههاي دماوند ناپديد شد و جسد وي در تمام جستجوهاي بعدي يافت نشد. در بهار 2005 ، برادر سياواس ، خسرو يزداني ، پيشنهاد كرد كه او نيز در ميان آنها باشد) كه برنامه هاي ويژه اي را برگزار مي كند. نتيجه اين پيشنهادات و خواسته ها اين بود كه ما 13 ژوئيه را روز ملي دماوند بناميم و در نزديكترين جمعه به اين روز جشن و كنفرانسي را در شهر رن برگزار كنيم. اين رويداد از ژوئيه 2005 تا امروز به طور مداوم برگزار مي شود ، اما در دو سال گذشته ، به دليل شيوع كرونا ، شكل ديگري گرفته است.

نامگذاري روزي به نام دماوند محدود به اين عمل نمادين نبود و به بهانه آن صدها ، شايد هزاران يادداشت و مقاله منتشر شد و جلسات بي شماري در طول سال با كوهنوردان ، فعالان محيط زيست و مقامات دولتي برگزار شد. در سال از اواسط ژوئن تا اواسط ژوئيه ، ده ها برنامه تميزكاري در دماوند انجام شد و از اين طريق يك حساسيت عمومي نسبت به اين نماد طبيعي ايران پديدار شد. از جمله رويدادهايي بود كه پس از چندين سال پيشنهاد و مكاتبه انجمن كوهنوردي ايران ، در تاريخ 13 ژوئيه 2008 ، دماوند توسط سازمان ميراث فرهنگي در مراسمي با همكاري انجمن ذكر شده در انجمن كوهنوردي در دهكده Plour ، به عنوان اولين اثر طبيعي در فهرست آثار ملي ثبت شده است. واقعه مهم ديگر اين است كه در سال 2009 ، تعدادي از كوهنوردان مازندراني “انجمن دوستداران دماوندكو” را تاسيس كردند و جشن روز ملي تيرگان و دماوند در رينه را به يك رويداد بزرگ زيست محيطي تبديل كردند. اين دوستان همچنين با انجمن كوهنوردي و فدراسيون كوهنوردي همكاري كردند و در ارتباط با مديران سازمان محيط زيست ، سازمان جنگل ها و مراتع ، سازمان ميراث فرهنگي و فرمانداران و فرمانداران دماوند چالش هاي پيش روي دماوند را دنبال كردند. اين مجمع توانست با اقدامات قانوني دستور بسته شدن معادن دسته گل دماوند را كه از بدترين عوامل تخريب اين كوه بودند ، قرار دهد.

در جولاي 2016 ، اخباري از تعيين شيب كوه دماوند ، از مراتع روستاي ملار به قله شنيده شد. حساسيت هاي ايجاد شده نسبت به دماوند باعث شده است تا بسياري از افراد ، كوهنوردان ، فعالان محيط زيست ، چهره هاي هنري و فرهنگي و حقوقدانان پس از انتشار اين خبر در مورد موضوع اظهار نظر كنند. پس از اين اظهارات اعتراضي ، سازمان جنگل و مرتع اعلام كرد كه اين ميدان يك منبع ملي بدون وقفه است. به نظر مي رسد دادگستري نيز با همين عقيده است و بعيد به نظر مي رسد كه بخشي از اين كوه شاد كه نماد ايران است ، از حد خاستگاه ملي فراتر رود.

آنچه در بالا ذكر شد فقط بخشي از تأثيرات تلاش براي ثبت روز ملي دماوند است. اميد اين است كه فلسفه اين نام از ذات اصلي خود محروم نماند و اين روز همچنان فرصتي براي تلاش براي محافظت از اين كوه مرموز … و البته ديگر كوههاي عزيز ايران تلقي شود

* مدير گروه ديده بان كوهستان انجمن كوهنوردان ايران

235237